Onze voeding bestaat uit macronutriënten en micronutriënten. Onder de micronutriënten vinden we bijvoorbeeld vitaminen en mineralen terug. De 3 grote macronutriënten zijn: koolhydraten, vetten en eiwitten. Alle macronutriënten bevatten een bepaalde hoeveelheid kcal per g. Een calorie is de hoeveelheid energie die we nodig hebben om 1 gram water met 1 graad te doen stijgen. Een kcal is dus 1000 keer deze hoeveelheid. Koolhydraten en eiwitten geven ons beiden 4 kcal per gram. Vetten leveren ons 9 kcal per gram.
De functie van voedsel
Ons voedsel heeft dan ook een aantal functies:
- Het dient als bouwstof voor een groeiend lichaam en voor de aanmaak van nieuwe cellen om de oude te vervangen
- Het is een energiebron
- Het is een oplosmiddel en transportmiddel voor bijvoorbeeld vitaminen en mineralen
- Het is een bron van vitaminen en mineralen
- Het maakt de levensfunctie van de cel mogelijk, want zonder voeding geen celactiviteit
- Het dient als reserve voor in tijden van honger
Deze laatste functie is evolutionair bepaald. Vroeger was het zo dat wij niet in staat waren om voortdurend voedsel tot ons te nemen. Vooral in de winter was voedsel vaak schaars. Hierdoor kweekte ons lichaam extra vetlagen tijdens de zomermaanden als voedsel ruim voorradig was zodat we de winter konden overleven. De mensen die het best met hongersnood om konden waren dan ook degenen die het meest kans hadden om de barre winter te overleven. Er werd dus genetisch geselecteerd op individuen die een aanleg hadden om vet op te stapelen.
Een ideale maaltijd om ons lichaam klaar te maken voor een hongersnood, maar kennen wij, westerlingen, nog honger?
De evolutie heeft natuurlijk niet stil gestaan, maar de biologische evolutie gaat trager dan de evolutie van onze leefomgeving. Waarschijnlijk dragen wij nu de gevolgen van deze genetische selectie aangezien de meesten onder ons een kwetsbaarheid hebben tot obesitas en suikerziekte. Natuurlijk is dit niet de enigste factor, maar het kan wel een punt zijn die goed is om in het achterhoofd te houden bij onze huidige levenswijze.
Als we ervan uitgaan dat we in de zomer een grote hoeveelheid calorieën tot onze beschikking hadden en daardoor aandikten, kunnen we ook eens nadenken over onze huidige voedselinname. Vaak bestaat ons voedsel namelijk uit enorme hoeveelheden calorieën het hele jaar door. Misschien zou het gezonder zijn om af en toe eens een caloriearme week in te lassen met veel groenten en fruit om dit mechanisme niet tot in het extreme door te trekken?
Obesitas is een doorgeslagen bescherming tegen hongersnood
Vaak is het ook zo dat mensen met obesitas eigenlijk ondervoed zijn. Dit lijkt een heel eigenaardige stelling, maar geef mij even tijd om je dit uit te leggen. Veel van ons voedsel is arm aan actieve vitaminen en mineralen. We hebben deze stoffen nodig om als cofactor te dienen van onze enzymen. Al ons voedsel wordt doorheen ons spijsverteringskanaal afgebroken tot kleinere stukjes door middel van enzymen. Als we dus voeding eten die arm is aan mineralen en vitaminen moeten we die cofactor ergens anders zien te vinden. Vaak betekent dit dat we deze vitaminen en mineralen ergens anders uit ons lichaam halen waardoor we een soort roofbouw doen op ons lichaam. Hierdoor krijgt ons lichaam voortdurend een signaal dat we met een nakende hongersnood zitten waardoor wij nog meer gaan eten. En zo is de cirkel rond.
Groenten geven ons mineralen en vitaminen zonder veel extra calorieën
Het kan dus belangrijk zijn om naast de calorieën ook een blik te werpen op onze inname van vitaminen en mineralen. Deze zijn immers onontbeerlijk voor een heleboel processen in ons lichaam. We vinden deze vitaminen en mineralen in grote dosissen in groenten, zonder de calorieën. Het aanvullen van de voeding met grotere porties groenten is dus een goede zet. Fruit bevat uiteraard wel veel koolhydraten, maar ook veel vitaminen en mineralen in tegenstelling tot suiker. Het is dus gezonder om fruit te eten, dan om suiker te gebruiken.
